به گزارش روابط عمومی و بین‌الملل، کرسی آزاد اندیشی «پوشش بانوان طلبه» به همت انجمن علمی -پژوهشی زن و خانواده معاونت پژوهش جامعه الزهرا علیهاالسلام در پژوهشگاه حضرت معصومه علیهاالسلام برگزار شد.

در این کرسی آزاداندیشی، بانو مجتهده معصومه گلگیری به عنوان سخنران، خانم‌ها محبوبه زمانی و هاجر جعفری به عنوان ناقدان و خانم منیره بیات مختاری، دبیر علمی این کرسی آزاداندیشی حضور داشتند. 

در ابتدای جلسه، خانم منیره بیات مختاری دبیر انجمن علمی -پژوهشی زن و خانواده و دبیرعلمی کرسی آزاد اندیشی به تبیین مسئله پرداخت.

وی اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی همانطورکه مهمترین رسالت طلاب را فقاهت در دین می‌دانند، شرط لازم این فقاهت را برای استنباط حکم شرعی، شناخت استفهامات جامعه می‌دانند و کرسی‌های آزاد اندیشی فرصتی برای طرح این استفهامات است.

بیات مختاری افزود: مسئله پوشش بانوان طلبه از موضوعاتی است که مناقشات پر دامنه ای را شکل داده و هر کس در فضای حوزه تنفس کرده از این مناقشات بیگانه نیست.

وی ادامه داد: برخی نبودن پوشش واحد را موجب سلیقه ای شدن پوشش طلاب خانم و تنوع آن، می‌دانند و از پدیده ای با عنوان «عرفی شدن پوشش» نام می‌برند؛ در مقابل، برخی کاربرد این مفهوم را برای پوششی که حدود شرعی در آن لحاظ شده، ناصواب می‌دانند.

در ادامه جلسه، بانو مجتهده معصومه گل گیری طرح بحث را با حدود حجاب  آغار کرد و با تشریح اوضاع صدر اسلام و فضایی که حجاب در آن نازل شد، شبهاتی که در مورد پوشش اختیاری و اجباری مطرح است را پاسخ داد.

استاد درس خارج حوزه علمیه خواهران عنوان کرد: ما از سوی ائمه معصومین علیهم‌السلام، مجازات و یا مواجهه ای نسبت به حجاب نمی‌بینیم اما واقعیت این است که این سطح از تبرج که در حال حاضر در جامعه امروز شاهد آن هستیم در آن زمان وجود نداشته است.

بانو مجتهده گل گیری تصریح کرد: آیات حجاب چندین سال بعد از هجرت و در شرایطی نازل شد که جامعه اسلامی طعم عدالت اجتماعی را چشیده بود و اسلام به عنوان یک ابر قدرت جهانی مطرح بود.

وی گفت: در دوران صدر اسلام، نفوذ قدرت‌های بیگانه همانند آنچه هم اکنون از سوی استکبار و به خصوص آمریکا و صهیونیزم شاهد آن هستیم، وجود نداشت. یهودیان جایگاه تشکلی نداشتند و پایگاه ایشان توسط مسلمانان نابوده شده بود.

استاد درس خارج حوزه علمیه خواهران اضافه کرد: در آن زمان، مسئله بدپوششی مطرح بود و در شأن نزول آیه 31 سوره نور آنچه مطرح است، بی حجابی و کشف راس نیست؛ بلکه بدپوششی است که در کنار منع مردان از نگاه زنان مطرح شد.

بانو مجتهده گل گیری بیان داشت: حدود پوشش بنا برآنچه از ادله فهمیده می‌شود، به نظر بنده همان وجه، کفین و قدمین است و پوشش بیش از این میزان الزامی نیست.

وی پس از بیان این مقدمه افزود: قرآن کریم به مردان دستور می‌دهد که اگر متاعی یا خواسته ای از زنان پیامبر دارید، نباید رودرروی آنها شوید بلکه از پشت پرده درخواست خود را بگویید یا متاع خود را بفروشید.

استاد درس خارج حوزه علمیه خواهران با بیان اینکه این فرمان ویژه زنان پیامبر است، گفت: زنان پیامبر الگوی جامعه هستند و لغزش و سقوط آنها چند برابر زنان عادی است و اگر اطاعت کنند اجر آنها چند برابر زنان دیگر است.

منیره بیات مختاری دبیر کرسی بعد از اظهارات بانو مجتهده گل گیری، عنوان کرد: در مورد حجاب، مسئله جاری در فضای جامعه  پوشش اجباری و اختیاری است،  ولی مسئله جاری در فضای حوزه، حجاب حداکثری و حداقلی است که با بیان مسئله از سوی ناقدین این موضوع روشن‌تر می‌شود.

خانم هاجر جعفری پژوهشگر و عضو انجمن زن و خانواده نکاتی را مطرح کرد، از جمله اگر محدوده پوشش مشخص است، آیا جایز است ما بنا به سلیقه بر این حدود پیرایه ببندیم؟ در فضای حوزه به کرات از مفهومی با عنوان شأن طلبگی صحبت می‌شود. این شأن طلبگی چگونه مشخص می‌شود و چه اقتضایی دارد؟ و اینکه واقعیت این است پوشش حداکثری برخی طلاب برای فهم جامعه، دافعه به همراه دارد. بنا به نقش طلاب در رابطه با جامعه چرا باید بر این پوشش حداکثری و فراتر از عرف اصرار کرد؟.

همچنین خانم محبوبه زمانی پژوهشگر و عضو انجمن زن و خانواده نکاتی را پیرامون این موضوع مطرح کرد و افزود: سخنان ایشان که عمدتا بیان تجربیات زیسته بود حاوی این نکته بود که توقع جامعه از طلاب، فراتر از حدود واجب است و هدف از طلبگی تنها آشنایی با معارف دینی نیست؛ بلکه نقش ویژه طلاب در هدایت جامعه و الگو بودن، رعایت معیارهای فراتر و مجاهدت بیشتر را می‌طلبد.

بعد از اظهارات ناقدان، بانو مجتهده گلگیری به پاسخ به نکات مطروحه پرداخت و شأن ویژه طلاب را مسئله ای برگرفته ازمجموعه سیره معصومین علیهم‌السلام و بانوان برجسته مسلمان همانند حضرت زهرا علیهاالسلام، حضرت زینب کبری و فاطمه معصومه علیهماالسلام دانست و با بیان روایاتی از مشی این بزرگواران، به اثبات این سیره پرداخت.

استاد درس خارج حوزه علمیه خواهران تأکید کرد: این رعایت فراتر از حدود واجب مسئله ای الزامی نیست و مربوط به تقوا است و بنا به آیه شریفه «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ»، هر آنچه رعایت بیشتر در توان فرد باشد، منطبق با تقوای الهی است و اگر فردی با توجه به توان و شرایط، پوششی در حدود شرع و مطابق وقار و متانت یک بانوی طلبه برگزید، در بیش از آن نمی‌توان او را ملزم کرد و ملتزمان به پوشش حداکثری نیز نباید تصور کنند، همه طلاب باید همانند آنان رفتار کنند.

بانو مجتهده گل گیری با اشاره به ارزشمندی رعایت پوشش حداکثری، تثبیت این ارزشمندی را ضروری دانسته و بر پرهیز از تلقی‌های ناصواب که ارزشمندی این تمایز را زیر سئوال می‌برند، تأکید کرد.

وی به بالاتر بودن مصلحت تمایز در رفتار و پوشش منطبق با حداکثر وقار و متانت در ارتباط با جامعه اشاره کرد و گفت: آنچه که موجب دافعه شده و می‌شود، رفتار خشونت‌آمیز، خلاف اخلاق و ترشرویی است و طلاب با برخورد مناسب می‌توانند مخاطبان را به سوی خود جذب کنند.

استاد درس خارج حوزه علمیه خواهران در پایان و در پاسخ به سئوالات مصداقی حضار، تبرج را شاقول و معیار تشخیص دانسته و اظهار داشت: در مورد جواز کاستن از لباس و برداشتن خمار برای زنان، قواعد مشروط به عدم تبرج شده است؛ بنابراین روشن است که در مورد زنان جوان این عدم تبرج تا چه حد اهمیت دارد.

در پایان دبیر این کرسی با توجه به کثرت سئوالات و مطالبه حضار، مژده ادامه این بحث را در نشست‌های آینده داد.