به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه مطالعات اسلامی و معاونت پژوهش جامعة الزهراء سلام الله علیها، کرسی با عنوان کرسی ترویجی امتنانیت قاعده لاحرج و آثار آن با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی و پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر برگزار شد:

در این کرسی خانم مرضیه حیدرزاده به عنوان سخنران به بیان خلاصه ای از بحث از جمله بیان قاعده نفی حرج، بیان توضیحاتی در مورد امتنانیت قاعده لاحرج، دیدگاه فقها در مورد این قاعده، نقد ادله و بیان دیدگاه مختار پرداخت سپس ناقدین محترم به نقد از ایشان به شرح ذیل پرداختند: 

نقد استاد برقعی:

عدم بیان پیش فرضهای بحث مانند شاخص‌ های امتنانی بودن، حکم اولی یا ثانوی بودن قاعده، حکم ظاهری یا واقعی بودن قاعده.

توجه دادن به دعای قرآنی «ربنا و لا تحمل علینا اصرا کما حملته علی الذین من قبله» در استناد به این آیه.

اشکال به استناد به قاعده لطف.

عدم نظم و دسته بندی در بیان آیات و روایات.

عدم بیان اقوال موافقین و مخالفین به صورت دسته بندی.

عدم پرداختن به همه زوایای آیات و روایات در استدلال به آن.

نقد استاد فلاح تفتی:

اشکالات به دو شکل شکلی و محتوایی وارد است.

مثال: در مواردی گفته شده «فقیهان این مطلب را گفته اند» اما برای ذکر منبع فقط نام یک فقیه را آورده اند.

مطالبی از فقها ذکر شده است اما آن فقیه در جایگاه فقیه بودن آن را نیاورده است بلکه در موضعی غیر از فقیه بودن آن را ذکر کرده است، باید به این نکات توجه شود.

مفاد قاعده لاحرج به خوبی تبیین نشده است.

اشکال اساسی به این مقاله: اگر قاعده نفی حرج را امتنانی ندانیم آثار گفته شد برای این قاعده منتفی می شود؟ خیر منتفی نمی شود. بلکه این آثار، آثار طبیعی قاعده لاحرج است.

* یکی از حضار در جلسه هم اشکال و شبهه ای که از بحث در ذهن داشتند را مطرح کردند و خانم حیدرزاده به اشکال ایشان پاسخ دادند.

پاسخ خانم حیدرزاده:

با توجه به اینکه در مقاله مجال زیادی برای بیان همه مطالب و پیش فرضهای بحث نداریم لذا به همه آن موارد پرداخته نشده است.

در تبیین مواردی مانند قاعده لاحرج هم تا جایی که امکان داشت این کار شده است اما بیش از آن امکان پرداختن گسترده به مطلب وجود نداشت.

 

جلسه کرسی در ساعت 13:55 با صلوات بر محمد و آل محمد(صلی الله عليه و آله و سلم) خاتمه یافت.