اعمال مخصوص شب و روز عرفه
روز عرفه از اعیاد عظیمه است و برای آن چند عمل است:
1. غسل کردن
2. تسبیحات عشر
فرموده است بخوان اين تسبيحات را كه مروى از حضرت رسول صلى الله عليه و آله است و سيد بن طاوس در اقبال ذكر فرموده :
سُبْحَانَ الَّذِي فِي السَّمَاءِ عَرْشُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْأَرْضِ حُكْمُهُ
منزه آن خدايى كه عرش با عظمت او در آسمان است منزه است آن خدايى كه فرمانش در زمين است
سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْقُبُورِ قَضَاؤُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْبَحْرِ سَبِيلُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي النَّارِ سُلْطَانُهُ
منزه است آن خدايى كه در قبرها قضاى او جارى شده منزه است آن خدايى كه در دريا راه دارد منزه است آن خدايى كه در دوزخ فرمانفرمايى دارد
سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْقِيَامَةِ عَدْلُهُ
منزه است خدايى كه در بهشت است رحمتش منزه است خدايى كه عدالتش در قيامت ظاهر مى شود
سُبْحَانَ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاءَ سُبْحَانَ الَّذِي بَسَطَ الْأَرْضَ سُبْحَانَ الَّذِي لاَ مَلْجَأَ وَ لاَ مَنْجَى مِنْهُ إِلاَّ إِلَيْهِ
منزه است خدايى كه آسمان را برافراشت منزه است خدايى كه زمين را بگسترد منزه است خدايى كه جز به درگاه او پناه و راه نجاتى نيست
پس بگو
سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ
منزه است خداى و ستايش مخصوص اوست و معبود بحقى جز خداى نيست و خدا بزرگتر از هر چيز است
صد مرتبه
و بخوان توحيد صد مرتبه و آية الكرسي صد مرتبه و صلوات بر محمد و آل محمد صد مرتبه و بگو
لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ وَ يُمِيتُ وَ يُحْيِي
نيست معبود بحقى جز خداى يگانه كه انبازى ندارد و پادشاهى و ستايش او را سزد زنده كند و بميراند و بميراند و زنده كند
وَ هُوَ حَيٌّ لاَ يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
و او زنده است كه هرگز نميرد به دست اوست هر خير و نيكى و او بر هر چيزى تواناست
ده مرتبه
أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ
آمرزش مى طلبم از خداى كه نيست معبودى بحق جز او كه زنده و پاينده است و بسوى او باز مى گردم
ده مرتبه يَا اللَّهُ
ده مرتبه يَا رَحْمَانُ
ده مرتبه يَا رَحِيمُ
ده مرتبه يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَا ذَا الْجَلاَلِ وَ الْإِكْرَامِ
ده مرتبه يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ
ده مرتبه يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ
ده مرتبه يَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ
ده مرتبه آمِينَ آمين
پس بگو اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَيَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ
بار خدايا من از تو درخواست مى كنم اى خدايى كه او از رگ گردن به من نزديكتر است
يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ يَا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى وَ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ
اى خدايى كه ميان مرد و دلش حايل شوى اى خدايى كه در منظر اعلى و افق مبينى
يَا مَنْ هُوَ الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى يَا مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
اى خدايى كه بخشاينده و بر عرش با عظمتت استوارى اى كه به مانندش چيزى نيست و او شنوا و بيناست
أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
از تو درخواست مى كنم كه بر محمد و آل محمد درود فرستى
و بخواه حاجت خود را كه بر آورده خواهد شد إن شاء الله تعالى
3. تسبیح مفصل
عمل دیگر در این روز، تسبيحی كه ثواب آن احصا نمى شود از كثرت و ما به جهت اختصار ترك كرديم ذكر آن را و آن تسبيح اين است:
سُبْحَانَ اللَّهِ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ بَعْدَ كُلِّ أَحَدٍ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ مَعَ كُلِّ أَحَدٍ
منزه است خدايى كه پيش از هر چيز است و منزه است خدايى كه بعد از هر چيز است و منزه است خدايى كه با هر كس است
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ يَبْقَى رَبُّنَا وَ يَفْنَى كُلُّ أَحَدٍ
و منزه است خدايى كه باقى است پروردگار ما و فنا شود همه كس
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلاً كَثِيراً قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ
و منزه است خدا تنزيهى كه برتر است از تسبيح مسبحان برترى بسيار پيش از هر كس
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلاً كَثِيراً بَعْدَ كُلِّ أَحَدٍ
و منزه است خدا تنزيهى كه برتر است از تسبيح مسبحان برترى فراوان پس از هر كس
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلاً كَثِيراً مَعَ كُلِّ أَحَدٍ
و منزه است خداى به تنزيهى كه برتر است از تسبيح تسبيح كنندگان برترى بسيار با هر كس
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَفْضُلُ تَسْبِيحَ الْمُسَبِّحِينَ فَضْلاً كَثِيراً لِرَبِّنَا الْبَاقِي وَ يَفْنَى كُلُّ أَحَدٍ
و منزه است خداى به تنزيهى كه برتر است از تسبيح مسبحان برترى بسيار براى پروردگار باقى ما و فنا شود هر چيز
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً لاَ يُحْصَى وَ لاَ يُدْرَى وَ لاَ يُنْسَى وَ لاَ يَبْلَى وَ لاَ يَفْنَى وَ لَيْسَ لَهُ مُنْتَهًى
و منزه است خداى به تنزيهى كه شماره نشود و دانسته نشود و فراموش نشود و كهنه نشود و فانى نشود و بى نهايت باشد
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ تَسْبِيحاً يَدُومُ بِدَوَامِهِ وَ يَبْقَى بِبَقَائِهِ فِي سِنِي الْعَالَمِينَ
و منزه است خداى به تنزيهى كه بپايد به دوام او و بماند با ماندن او در سالهاى جهانيان
وَ شُهُورِ الدُّهُورِ وَ أَيَّامِ الدُّنْيَا وَ سَاعَاتِ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ
و ماه هاى روزگاران و روزهاى دنيا و ساعتهاى شب و روز
وَ سُبْحَانَ اللَّهِ أَبَدَ الْأَبَدِ وَ مَعَ الْأَبَدِ مِمَّا لاَ يُحْصِيهِ الْعَدَدُ
و منزه است خداى هميشه جاودان و با جاودانى كه نتوان شمرد آن را
وَ لاَ يُفْنِيهِ الْأَمَدُ وَ لاَ يَقْطَعُهُ الْأَبَدُ وَ تَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ
و گذشت روزگار آن را نيست نكند و نبرد دنباله آن هرگز و بزرگ است خدا بهترين آفرينندگان
پس بگو : وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَعْدَ كُلِّ أَحَدٍ ... تا آخر دعا لكن بجاى هر سُبحَانَ اللهِ، اَلحَمدُ لِلهِ بگو و چون به أحسَنُ الخَالِقِينَ رسيدى بگو: لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ تا به آخر و بجاى سُبحَانَ اللهِ، لَا إلَهَ إلَّا اللهُ مى گويى و بعد از آن بگو: وَ اللَّهُ أَكْبَرُ قَبْلَ كُلِّ أَحَدٍ تا به آخر و بجاى سُبحَانَ اللهِ، اللهُ أكبَر مى گويى؛
4. نماز امام علی(ع) در روز عرفه
بعد از آن (نماز روز عرفه هنگام زوال آفتاب) چهار ركعت نماز گزارد در هر ركعت بعد از حمد توحيد پنجاه مرتبه بخواند فقير گويد كه اين نماز همان نماز حضرت امير المؤمنين عليه السلام است كه در اعمال روز جمعه گذشت.
5. صلوات روز عرفه
بخوانیم در این روز صلواتی را كه از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه هر كه بخواهد مسرور كند محمد و آل محمد عليهم السلام را در صلوات بر ايشان بگويد:
اللَّهُمَّ يَا أَجْوَدَ مَنْ أَعْطَى وَ يَا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ
اى خدا اى بخشنده ترين عطا بخش و اى بهترين درخواست شده و اى رحيمترين استرحام شده
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْأَوَّلِينَ وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْآخِرِينَ
بار خدايا بر محمد و آلش رحمت فرست در اولين و بر محمد و آلش در آخرين رحمت فرست
وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِي الْمُرْسَلِينَ
و بر محمد و آلش رحمت فرست در ملأ اعلى و عالم بالا و بر محمد و آلش رحمت فرست در رسولان
اللَّهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً وَ آلَهُ الْوَسِيلَةَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ الشَّرَفَ وَ الرِّفْعَةَ وَ الدَّرَجَةَ الْكَبِيرَةَ
بار خدايا به محمد و آلش عطا كن وسيله و فضيلت و شرف و رفعت و درجه بزرگ و بلند را
اللَّهُمَّ إِنِّي آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَلاَ تَحْرِمْنِي فِي (يَوْمِ) الْقِيَامَةِ رُؤْيَتَهُ
بار خدايا من به محمد كه بر او و آلش درود و رحمت خدا باد ايمان آوردم در حالى كه او را نديدم پس مرا در روز قيامت از ديدارش محروم مگردان
وَ ارْزُقْنِي صُحْبَتَهُ وَ تَوَفَّنِي عَلَى مِلَّتِهِ
و صحبت و همنشينى او را روزيم گردان و مرا بر دين و ملتش بميران
وَ اسْقِنِي مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِيّاً سَائِغاً هَنِيئاً لاَ أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَداً إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
و از حوضش مرا بنوشان نوشيدنى سير و گوارا كه هرگز پس از آن تشنه نشوم بدرستى كه تو بر هر چيز توانايى
اللَّهُمَّ إِنِّي آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ أَرَهُ فَعَرِّفْنِي فِي الْجِنَانِ وَجْهَهُ
بار خدايا من به محمد كه درود و رحمت خداى بر او و بر آلش باد ايمان آوردم در حالى كه او را نديدم پس در بهشت روى (منيرش) را به من بنماى
اللَّهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِنِّي تَحِيَّةً كَثِيرَةً وَ سَلاَماً
بار خدايا به محمد كه بر او و آلش رحمت خداى باد از من تحيت و سلام فراوان برسان .
6. دعای شب عرفه
اين دعا را كه روايت شده هركه آن را در شب عرفه يا شبهاى جمعه بخواند، خدا او را بيامرزد:
(اللَّهُمَّ يَا شَاهِدَ كُلِّ نَجْوَى وَ مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوَى وَ عَالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ وَ مُنْتَهَى كُلِّ حَاجَةٍ يَا مُبْتَدِئا بِالنِّعَمِ عَلَى الْعِبَادِ يَا كَرِيمَ الْعَفْوِ يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ يَا جَوَادُ يَا مَنْ لا يُوَارِي مِنْهُ لَيْلٌ دَاجٍ وَ لا بَحْرٌ عَجَّاجٌ وَ لا سَمَاءٌ ذَاتُ أَبْرَاجٍ وَ لا ظُلَمٌ ذَاتُ ارْتِتَاجٍ [ارْتِيَاجٍ ] يَا مَنِ الظُّلْمَةُ عِنْدَهُ ضِيَاءٌ أَسْأَلُكَ بِنُورِ وَجْهِكَ الْكَرِيمِ الَّذِي تَجَلَّيْتَ بِهِ ....
7. خواندن دعای «دعای اللّهمّ من تعبّا و تهيا»
دعای «اللّهمّ من تعبّا و تهيا» را كه در روز عرفه و شب و روز جمعه نيز وارد است بخواند.
8. زیارت امام حسین(ع) حضرت سيّد الشهدا عليه السّلام و زمين كربلا را زيارت كند، و تا روز عيد قربان در آنجا بماند، تا از شرّ آن سال محفوظ باشد.
9. دعای امام حسین(ع) در روز عرفه
بشر و بشير پسران غالب اسدى روايت كرده اند، كه بعد از ظهر روز عرفه در صحراى عرفات خدمت آن حضرت بوديم، پس با گروهى از اهل بيت و فرزندان و شيعيان، با نهايت خاكسارى و خشوع، از خيمه خود بيرون آمدند، و در جانب چپ كوه ايستادند، و روى مبارك خويش را بسوى كعبه نمودند و دست ها را برابر صورت برداشتند مانند مسكينى كه طعام طلبد، و اين دعا را خواندند:
اَلْحَمْدُ لله الَّذى لَيْسَ لِقَضآئِهِ دافِعٌ وَلا لِعَطائِهِ مانِعٌ وَلا كَصُنْعِهِ صُنْعُ صانِعٍ وَهُوَ الْجَوادُ الْواسِعُ فَطَرَ اَجْناسَ الْبَدائِعِ واَتْقَنَ بِحِكْمَتِهِ الصَّنائِعَ لا تَخْفى عَلَيْهِ الطَّلايِـعُ وَلا تَضيعُ عِنْدَهُ الْوَدائِعُ جازى كُلِّ صانِعٍ وَرائِشُ كُلِّ قانعٍ وَراحِمُ كُلِّ ضارِعٍ وَمُنْزِلُ الْمَنافِعِ وَالْكِتابِ الْجامِعِ بِالنُّورِ السّاطِعِ وَ هُوَ لِلدَّعَواتِ سامِعٌ وَلِلْكُرُباتِ دافِعٌ وَلِلدَّرَجاتِ رافِعٌ، ....
به هر صورت هركه توفيق يابد و روز عرفه را در عرفات باشد، دعاها و اعمال بسيار دارد، و بهترين اعمال در اين روز دعاست، و اين روز شريف، در تمام روزهاى سال به خاطر دعا امتياز دارد، و براى برادران مؤمن از آنان كه زنده اند يا دار فانى را وداع گفته اند دعاى بسيار بايد كرد، و روايت وارده در حال عبد اللّه بن جندب، در موقف عرفات و دعاى او براى برادران خود مشهور است، و همچنين روايت زيد نرسى، در حال ثقه جليل القدر، معاوية بن وهب در صحراى عرفات و دعاى او درباره فردفرد از اشخاصى كه در آفاق بودند، و روايت او از امام صادق عليه السّلام در فضيلت اين عمل، شايسته ملاحظه و توّجه است و اميد واثق از برادران دينى، آنكه به اين بزرگواران اقتدا كرده، و اهل ايمان را در دعا بر خود مقدّم دارند ..
10.و نيز در اين روز زيارت جامعه سوم را قرائت كن،
11. و در آخر روز عرفه بخوان:
يَا رَبِّ إِنَّ ذُنُوبِي لا تَضُرُّكَ وَ إِنَّ مَغْفِرَتَكَ لِي لا تَنْقُصُكَ فَأَعْطِنِي مَا لا يَنْقُصُكَ وَ اغْفِرْ لِي مَا لا يَضُرُّكَ
پروردگارا، همانا گناهان من به تو زيانى نمیرساند، و آمرزشت بر من از تو نمیكاهد، پس ببخش به من آنچه نمیكاهدت و بيامرز برايم آنچه كه زيانت نرساند،
و نیز بخوان:
اللَّهُمَّ لا تَحْرِمْنِي خَيْرَ مَا عِنْدَكَ لِشَرِّ مَا عِنْدِي فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَرْحَمْنِي بِتَعَبِي وَ نَصَبِي فَلا تَحْرِمْنِي أَجْرَ الْمُصَابِ عَلَى مُصِيبَتِهِ
خدايا محرومم مساز از خير آنچه نزد توست، به خاطر شرّ آنچه پيش من است، پس اگر با خستگى و واماندگی ام به من رحم نمیكنى، از پاداش مصيبت ديده بر مصيبتش محرومم مكن.
12. مؤلّف گويد: سيّد ابن طاووس، در ضمن دعاهاى روز عرفه فرموده: چون غروب آفتاب نزديك شود بگو: «بسم اللّه و باللّه و سبحان اللّه و الحمد لله تا آخر، و اين همان دعاى عشرات است كه پيش از اين گذشت ، پس سزاوار است خواندن دعاى عشرات كه خواندن آن در هر صبح و شام مستحب است، در آخر روز عرفه ترك نشود، و اين اذكار عشراتى را كه كفعمى نقل كرده، همان ازكار آخر دعاى عشرات است كه سيّد ابن طاووس روايت كرده.
نظرات