به گزارش روابط عمومی، کارگاه آشنایی با اسلوب و شیوه های ارائه علمی در کرسی های آزاداندیشی صبح امروز با ارائه حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد رنجبر حسینی در پیش رویداد پژوهشی جامعه الزهرا علیهاالسلام برگزار شد.
در این کارگاه موارد زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفت:
آزاد اندیشی در آیینه آیات و روایات:
«فَبَشِّر ْ عِبَادِ، الَّذِين َ يَسْتَمِعُون َ الْقَوْل َ فَیَتَّبِعُون َ أَحْسَنُه أُوْلَئِك َ الَّذِين َ هَدَاهُم ُ اللَّه ُ وَأُوْلَئِك َ هُم ْ أُوْلُواِالْأَلْبَاب»
سوره مباركه زمر؛17و18 آنان که سخن را می شنوند و از بهترینش پیروى می کنند، اینانند کسانى که خدا هدایتشان کرده، و اینان همان خردمندانند.
عن علی علیه السلام: ُاِضرِبُوا بعض َ الرأی ِ ببعض ٍ یَتَوَلَّد ْ مِنه ُ الصَّواب «به تضارب آرا بپردازید، رأی حق و استوار از آن زایيده میشود»
.عنه عليه السلامِ اِمْخَضُوا اَلرَّأْی َ مَخْض َ اَلسَّقَّاء ِ یُنْتِج ْ سَدِید َ اَلْآرَاء «آرا و نظرات را به حرکت درآورید بسان حرکت دادن مشک دوغ برای گرفتن کره تا رأی استوار به دست آید» محمدی ری شهری ، محمد ، ميزان الحكمه،جلد:4صفحه:344
مقصود از کرسی آزاد اندیشی
نشستی است که در آن فضلای حوزه علمیه به صورت آزاد، نظام مند و با رعایت اخلاق و منطق جدال احسن در باب موضوعات معین و در حضور حضار به اظهار نظر و تبادل آراء و گفت وگو همراه با استدلال و یا ارائه مستندات می پردازند.
اهداف کرسی های آزاد اندیشی
ـ ایجاد محیط امن برای بیان آزادانه آراء و اندیشه ها در حوزه؛
ـ حرکت در جهت گفتمان سازی و جریان سازی آزاد اندیشی در حوزه؛
ـ تقویت سنت حسنه گفت و گوی آزاد دو یا چند جانبه در محیط حوزه،
ـ تقویت ساز وکار و فرایند فرهنگ تولید اندیشه در حوزه، تضارب آراء و حاکم شدن فضای عقلانی و علمی با رعایت اخلاق و منطق گفت وگو در محیط حوزه؛
ـ ایجاد فرصت قانونی و عادلانه برای طرح آزادانه آراء، دیدگاه ها و سئوالات پیرامون موضوعات علمی، فرهنگی-تربیتی، سیاسی-اجتماعی و اقتصادی جامعه و آگاهی از نظرات مختلف در محیط حوزه؛
ـ تقویت روحیه حقیقت جویی، آزادگی و قانون گرایی و توسعه فضای استدلالی، تفكر خلاق و رشد فرهنگ نقد پذیری در حوزه؛
ـ تشویق حوزویان به مطالعه و تفكر بیشتر در راستای نخبه پروری علمی، فرهنگی و پژوهشی.
سیاستهای کرسی های آزاد اندیشی در حوزه:
ـ اهتمام به حفظ و تعمیق وحدت اسلامی و ملی،
ـ تأکید بر رعایت آداب و اصول اخلاق اسلامی و سنت های حسنه علمی فرهنگی، اجتماعی و تربیتی حوزه های علمیه،
ـ تأکید بر دانایی محوری و مستندگویی، رعایت اولویت موضوعات ناظر به نیازهای روز جامعه و نظام اسلامی،
ـ توجه به ایجاد و نهادینه شدن سبكی نو از تعامل گفتمانی اسلامی در محیط های حوزوی،
ـ تأکید بر رعایت احترام اشخاص در فرآیند گفت وگو، رعایت چارچوب های قانون اساسی و اصول نظام جمهوری اسلام(حقوق عمومی و خصوصی افراد).
انواع کرسی های آزاد اندیشی
الف: مناظره
ب: تبیین يك نظريه و نقد آن
ج: پرسش و پاسخ به شبهات
سطح کرسی های نظریه پردازی
الف: علمی پژوهشی
ب: علمی ترويجی
کرسی های علمی ترویجی در قالب ارائه مقاله
یك کرسی علمی ترویجی اطلاعات منتشر شده در حوزه یك موضوع بخصوص در یک محدوده زمانی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. مقاله علمی می تواند خلاصه ای از مقالات و منابع موجود باشد اما معمولا سازماندهی خاص خود را دارد و خلاصه و استنتاج ها را ترکیب می کند و اطلاعات را در ساختاری نو ارائه می دهد. مقاله علمی ترویجی می تواند تفسیری جدید از مقالات و کارهای قبلی ارائه دهد یا اطلاعاتی جدید را با تفاسیر قبلی در هم آمیزد، یا سیر جریان پیشرفت فكری حوزه مورد بحث و مباحثات مربوط به آن را ترسیم کند. هدف یك مقاله علمی ترویجی خلاصه کردن و استنتاج مباحث و ایده های دیگران است، بدون اینكه پژوهشگر چیز جدیدی به آن اضافه کند.
کرسی های علمی پژوهشی در قالب ارائه مقاله
هر تولیدی که به دنبال جستجوی حقایق و برای کشف بخشی از معارف و نشر آن در میان مردم و به قصد حل مشكلی یا بیان اندیشه ای در موضوعی از موضوع های علمی، از طریق مطالعه ای نظام مند، برای یافتن روابط اجتماعی میان پدیده های طبیعی به دست آید و از دو خصلت اصالت وابداع برخوردار باشد و نتایج آن ها به کاربردها، روشها و مفاهیم و مشاهدات جدید در زمینه علمی با هدف پیشبرد مرزهای علم و فن آوری منجر گردد، علمی ـ پژوهشی قلمداد می شود. مخاطبین اصلی این گونه مجلات پژوهشی، اساتید دانشگاه ها، دانشجویان دوره های دکتری و کارشناسی ارشد، پژوهشگران شاغل در مراکز علمی، تحقیقاتی و تولیدی هستند.
ترکیب اعضای کرسی آزاد اندیشی
اعضای کرسی ها بر اساس آیین نامه های مراکز و نوع کرسی ها متفاوت است ؛ اما درکرسی های نظریه پردازی متشكل از نظریه پرداز، مجری و ناقد یا ناقدان می باشد.
فرایند تشكیل کرسی آزاد اندیشی
مراکز علمی بر اساس آیین نامه های بالا دستی و سازمانی خود مراحلی را مشخص نموده اند.
اسلوب و شیوه های ارائه علمی در کرسی های آزاد اندیشی
ـ بایسته های قانونی و اخلاقی در ارائه علمی کرسی آزاد اندیشی؛
ـ ارائه مطالب در چارچوب منافع ملی و مصالح عمومی؛
ـ تأکید بر طرح موضوعات با ملاحظه وحدت و همدلی قومیت ها و مذاهب؛
ـ رعایت مبانی، آداب و اصول اخلاق اسلامی با تأکید بر حفظ صداقت و تکریم افراد خصوصا در مناظره ها؛
ـ ارائه اطلاعات مستند و مستدل و رعایت اخلاق پژوهش و گفتگو.
بایسته های فنی و روشی در ارائه کرسی آزاداندیشی
- الف: پیش از ارائه
1- تنظیم طرح ارائه؛
2ـ تنظیم پاور پوینت و چک نهایی و تسلط برآن؛
3ـ مطالعه مجدد مقاله و یا متن نظریه مد نظر و چک نمودن ارجاعات و منابع، خصوصا آیات و روایات؛
4ـ دیدن آخرین نگاشته های علمی پیرامون موضوع؛
5ـ مراجعه به رزومه ناقد یا ناقدین. - ب: در حین ارائه:
- با نام و یاد خدا شروع کردن؛
- بدون استرس وارد شدن؛
- تشکر از دست اندر کاران و ناقد یا ناقدان؛
- تبیین روشن و واضح از مسئله و نظریه؛
- مدیریت زمان؛
- اولویت بندی مباحث؛
- توجه به تذکرهای مجری؛
- نپرداختن به مباحث حاشیه ای و غیر مرتبط؛
- تحت تاثیر قرار نگرفتن سوالات احتمالی حاضرین خارج از وقت پرسش و پاسخ؛
- بایسته های فنی و روشی در ارائه علمی کرسی آزاد اندیشی؛
- ارائه بر اساس طرح از پیش تعیین شده و اسلایدها؛
- مستند و مستدل بودن ارائه؛
- پرهیز از ادبیات شعاری، خطابی؛
- پرهیز از خواندن اشعار زیاد، ذکر داستان و خواب و..
- ج :بعد از ارائه
1- گوش سپاری دقیق به اشکالات ناقد یا ناقدان؛
2- یاداشت برداری از اشکالات؛
3- پاسخ دادن به اشکالات داوران صرفا در وقت تعیین شده؛
4- دسته بندی اشکالات؛
5- مدیریت زمان در پاسخ دادن به اشکالات.
بایسته های محتوایی درارائه علمی کرسی آزاداندیش
- مسألۀ تحقیق ،تعریف و محدوده آن مشخّص و تبارشناسی(تک رشته ای یا میان رشته ای)آن بیان شود؛
- ضرورت و اهمّیّت پژوهش، پیشینه تحقیق و وجه تمایز آن با تحقیقات قبلی بیان شود، همچنین جهت جدید مسأله پژوهش برای مخاطب توضیح داده شود؛
- روش مطالعه انجام شده و پیش فرض یا پیش فرض های تحقیق مشخّص شود. مثلا یکی از پیش فرض های موضوع«گستره عصمت انبیاء»می تواند معصوم بودن انبیاء در میان مسلمانان باشد؛
- اگر ارائه شما ارائه یک مقاله هست می توانید نمای کلی از مقاله را بیان نمایید؛
- بیان مستدل و مستند نظریه یا متن اصلی مقاله؛
- بیان دیدگاه ها و ادله موافقان و موافقان در موضوع اختلافی.
نتیجه گیری در پایان ارائه علمی
- درنتیجه گیری نباید مجددا به تعریف مسأله تحقیق، ضرورت آن، پیشینه آن، ادلّۀ رقیب و دیدگاه مخالف و مواردی از این دست اشاره شود.
- می بایست نوآوری تحقیق و اینکه چه مشکلی را حل کرده است، منعکس شود.
- چینش مطالب نتایج ارائه حتما می بایست بر اساس چینش و ترتیب منطقی محورهای ارائه شده باشد.
- در نتیجه گیری نباید ،مطلب اثبات نشده ای یا ادعای جدیدی بیان شود.
- می توان در نتیجه گیری به عرصه های جدید پژوهشی یا مسئله های جدیدی که از این ارائه زایش
می شود ، اشاره نمود.
نظرات