به گزارش روابط عمومی، دومین نشست از سلسله‌نشست‌های علمی تخصصی دبیرخانه گرامیداشت چهلمین سال تأسیس جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با موضوع «چالش‌های مجتهدپروری در حوزه‌های علمیه خواهران» در سالن جلسات مدیریت این مؤسسه علمی حوزوی برگزار شد.

در این نشست، بانو مجتهده زهره صفاتی به عنوان ارائه دهنده این نشست حضور داشت، همچنین سرکار خانم سیده مریم برقعی، رئیس پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه مطالعات اسلامی مدیر جلسه این نشست بود.

لزوم تحصیل بانوان در سطوح عالی علمی

بانو مجتهده صفاتی ضمن تبریک ولادت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و حضرت امام خمینی(ره)، به موضوع اجتهاد بانوان و عرصه ورود بانوان به بحث فقاهت اشاره کرد و اظهار داشت: ورود ما به حوزه به سال 1345 برمی‌گردد، از همان موقع احساس می‌کردم که خانم‌ها اگر بخواهند مفید فایده و اثربخش باشند و بتوانند مسائل را در طیف گسترده ای پاسخگو باشند، حتما نیاز دارند که در سطوح عالی تحصیل کنند.

وی تصریح کرد: اگر بخواهیم اثرگذار باشیم، باید سطوح عالی علمی را پشت سر بگذاریم؛ بحث اجتهاد زنان از همان اول جرقه اش در ذهن من بود، زیرا احساس می‌کردم خیلی مسائل برای جامعه آن روز و جامعه زنان و جوانان ابهام دارد و ما باید پاسخگو باشیم.

نگاه به قرآن کریم باید ژرف و عمیق باشد/ یکی از ابزار رسیدن به پایه اجتهاد توجه به قرآن کریم است

استاد حوزه علمیه خواهران ادامه داد: شما در هر حوزه از مسائل که ورود می‌کنید، اگر عمق مسئله را از نظر شرعی و فقهی ندانید، شاید پاسخ بدهید اما نه به صورت وسیع و گسترده، و آنچنانکه ریشه‌های آن در قرآن کریم و احادیث عصمت و طهارت علیهم‌السلام است، نمی‌توان پاسخگو بود.

وی با بیان اینکه نگاه به قرآن کریم باید ژرف و عمیق باشد، عنوان کرد: اجتهاد در مسائل بدون در نظر گرفتن کتاب و سنت اصلا امکان پذیر و میسر نیست. امروز دست ما از قرآن کریم خیلی کوتاه است و فاصله زیادی با این کتاب آسمانی داریم.

بانو مجتهده صفاتی بیان داشت: حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: «قرآن به چهار بخش نازل شد: یک چهارم آن در تعریف و توصیف ماست و یک چهارم در مذمّت و منقصت دشمنان ما و یک چهارم درباره قصص و امثال است و یک چهارم آن درباره فرایض و احکام شریعت از اوامر و نواهی است».

وی تأکید کرد: یکی از ابزار رسیدن به پایه اجتهاد حتما توجه به قرآن کریم است، مرحله بعد، روایات است؛ شما تنها در سایه فهم عمیق قرآن کریم نسبت به احکام و روایات معصومین علیهم‌السلام در حوزه‌های مختلف می‌توانید مجتهد شوید.

احکام بانوان باید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد

استاد حوزه علمیه خواهران بیان داشت: قبل از انقلاب اسلامی، حاکمیت نداشتیم و طرح این مسائل عملیاتی نبود. بر اساس سخنان حضرت امام خمینی(ره) در کتاب «جهاد اکبر»، ما باید به احکام اسلام، حاکمیت ببخشیم و انگیزه تشکیل حکومت از سوی حضرت امام همین بود.

وی خاطرنشان کرد: قبل از انقلاب اسلامی، جولانگاهی برای عرضه این مسائل نداشیم؛ اما پس از تشکیل حکومت اسلامی، حضرت امام توجه خاصی به این مسئله داشتند و در صدد بودند که احکام معطله را عملیاتی کنند.

بانو مجتهده صفاتی اضافه کرد: بعد از تحقق جمهوری اسلامی، قانون اساسی توسط فقهای درجه یک کشور تدوین و تنظیم شد، به تصویب رسید و تحقق بخشیدن به قوانین اسلام در قانون اساسی به طور جدی وجود داشت. این امر می‌طلبید که حوزه فقاهت، حرکت جدیدی ایجاد کند.

استاد حوزه علمیه خواهران در ادامه یادآور شد: رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی قبلا هم عنایت داشتند که مسائل بانوان توسط خود بانوان محقق شود. فقهای عظیم الشان تلاش زیادی کردند، اما هنوز احکام بانوان باید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد و من از خانم‌های فقید حوزه می‌خواهم که در این زمینه کار کنند.

بانو مجتهده صفاتی با اشاره به ورود به موضوع شناسی بحث زنان توأم با فقه، تصریح کرد: مجلس قانون گذاری در حوزه زنان، مسائلی را به تصویب می‌رسانند که درست نیست، شما باید به صحنه بروید و به صورت جدی، کار روزمره علمی متقن داشته باشید و بر قانون‌های مجلس اشراف کامل داشته باشید.

وی یادآور شد: حضرت امام تعبیری داشتند و در بیانیه حوزه‌های علمیه توصیه فرمودند که باید فقه حوزه بر اساس فقه جواهری باشد. رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی هم بر این مسئله تأکید دارند؛ یعنی اساس فقه، قرآن کریم، کتاب، سنت، عقل و اجماع باشد.

ابزارها نوظهور و جدید نمی‌تواند اجتهادآور باشد

استاد حوزه علمیه خواهران با بیان اینکه ابزارها نوظهور و جدید نمی‌تواند اجتهادآور باشد، گفت: ابزارهای جدید در نکته یابی مسائل می‌تواند به شما کمک کند، هوش مصنوعی در ابعادی می‌تواند به شما کمک کند؛ این ابزار کمک کننده هستند، اما اصل نیستند. اصل، قرآن و سنت است.

وظیفه بانوان در جمع بین خانواده و مباحث علمی

بانو مجتهده صفاتی با اشاره به وظیفه بانوان در جمع بین خانواده و مباحث علمی، گفت: وقتی هدف عالی و بلند دارید، از خداوند متعال هم کمک می‌طلبید، و از طرفی نگاه به مسائل علمی و از سویی مسئولیت سنگین زندگی که تخطی از آن می‌تواند صدمات جبران ناپذیر به وجود آورد، کار سنگین، اما شدنی است.

وی به حدیثی از پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله که فرمودند: «من اخلص لله اربعین صباحا جرت ینابیع الحکمة من قلبه الی لسانه» یعنی کسی که خودش و عملش و عبادتش را چهل روز برای خدا پاک کند چشمه ‏های حکمت از قلبش به زبانش جاری می‌شود» اشاره کرد و افزود: نیت شما در این مسیر باید الهی شود، اگر نیت شما الهی شد و برای این کار احساس ضرورت کنید، از درگاه خداوند متعال مدد بطلبید که بسترهای کار فراهم می‌شود، راه‌ها باز می‌شود، مسائلی به ذهن شما می‌آید که قبلا نمی آمده و خود به خود به سمت حل مسائل پیش می‌روید.

استاد حوزه علمیه خواهران تأکید کرد: باید با فراست و هوشمندی، مسائل را پیش برد. در مقطعی که احساس می‌کنید ضرورت وجود شما در خانه اولویت دارد، باید در خانه بمانید که آمدن به بیرون از خانه، گناه کبیره است.

وی توصیه کرد: باید تلاش مستمر علمی داشته باشید، به طوریکه خودتان ارتقای علمی را احساس کنید، خیلی مراقب باشید، آفت علم، غرور است.

موضوع حجاب و عفاف باید به رشته تحصیلی تبدیل شود

بانو مجتهده صفاتی بیان داشت: انتخاب موضوعات درسی در حوزه‌های علمیه خواهران و برادران باید بر اساس مسئله محوری باشد.

وی با اشاره به موضوع عفاف و حجاب در جامعه، عنوان کرد: من در مورد بحث حجاب خیلی فکر کردم و چند سال است که این نظر را دارم که چرا یک رشته تحصیلی درباره عفاف و حجاب نداریم؟، موضوع حجاب و عفاف باید به رشته دانشگاهی تبدیل شود و این کار باید در حوزه اتفاق بیفتد.

استاد حوزه علمیه خواهران در ادامه با اشاره به اهمیت علم و علم آموزی، یادآور شد: باید اساتید مبرز تربیت کرد، کتاب‌های متقن بر اساس متد روز نوشته شود. همچنین درس‌ها به صورت پژوهش محور باشد که خوشحال شدم این کار در جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در حال انجام است.

وی توصیه کرد: سختی‌های زندگی وجود دارد، اما توانایی‌ها و قدرت خود را باور کنید. اشتباهات خود را برطرف کنید و بر کارهای خود رصد و پایش داشته باشید.

لزوم دفاع مدبرانه و عاقلانه در برابر تخلف شرعی در جامعه

بانو مجتهده صفاتی تصریح کرد: در اجتماع بر اوضاع کشور باید مسلط باشید. وقتی تخلف شرعی می‌بینید، باید دفاع مدبرانه، عاقلانه و درست داشته باشید. این وظیفه ما است.

وی با تأکید بر اینکه جرئت ورود در صحنه و نقد منصفانه مهم است، گفت: در خانواده‌ها چالش‌های زیادی وجود دارد که باید درباره آنها فکر کنیم و ماده‌های درسی را بر این اساس بنویسیم.

فقه نباید زنانه و یا مردانه شود/ لزوم نظارت جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها بر مجامع قانون گذاری

استاد حوزه علمیه خواهران بیان داشت: نظارت بر مجامع قانون گذاری که جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها می‌تواند این مسئله را محقق کند. یکی از کارهایی این است که جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها یک کرسی در مجلس داشته باشد و بر قوانینی که قرار است تصویب شود، نظارت کند.

بانو مجتهده صفاتی توصیه کرد: نگاه زنانه و یا مردانه در مسائل نداشته باشید. فقه نباید زنانه و یا مردانه شود، اندیشه را به سمتی هدایت کنید که ادله داشته باشد و بر اساس استدلال پیش بروید و بحث جنسیت را کنار بگذارید.

در این نشست، سرکار خانم برقعی به جمع بندی این مباحث پرداخت، در ادامه، سرکار خانم افتخار یوسفی معاون آموزش و تربیت جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدحسین شفیعی دارابی مدیر گروه علمی تفسیر و علوم قرآن جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها، سرکار خانم ناهید طیبی مدیر دانشنامه زن مسلمان، سرکار خانم ندا حکمت نیا رئیس اداره تبلیغ نوین در رسانه‌ها و فضای مجازی به بیان مطالبی پیرامون چالش‌های مجتهدپروری پرداختند و مطالبی مطرح کردند که بانو مجتهده صفاتی به این موضوعات پاسخ داد.